ईद अल अजा वा द ईद अफ कुर्बानी (अरबी भाषामा) इस्लाम धर्म मान्ने मानिसहरूको प्रमुख चाड हो। रमजानको पवित्र महिना समाप्त भएको करिब ७० दिनपछि यो पर्व मनाइन्छ। इस्लामी मान्यता अनुसार हजरत इब्राहिम ले बाटोमा परमेश्वरको आदेशमा यस दिन आफ्ना छोरा हजरत इस्माइललाई बलि चढाउन लागेका थिए। त्यसपछि अल्लाहले आफ्नो छोरालाई जीवन प्रदान गरे जसको सम्झनामा यो पर्व मनाइन्छ। अरबी भाषामा ‘बखर’ को अर्थ गाई तर यहाँ हिन्दी भाषामा यसको नाम उर्दू भाषाको बाख्रा-बाख्रासँग सम्बन्धित छ। अर्थात यी देशहरूमा बाख्राको बलिको कारणले यो आज भारत, पाकिस्तान र बंगलादेशमा ‘बक्रा ईद’ भन्दा बढी प्रसिद्ध छ। इद-ए-कुर्बान भन्नाले बलिको भाव बुझिन्छ। अरबी भाषामा ‘कार्ब’ एकदमै नजिक वा धेरै नजिक भएको बताइन्छ । यसको अर्थ यस अवसरमा अल्लाह मानिससँग निकै नजिक हुन्छ । कुर्बानी जनावरको जिबाहा हो जुन १०, ११, १२ वा १३ (हज) मा जिबिहेको छ। कुरानमा लेखिएको छ– “हामीले तिमीलाई हौज-ए-काऊसा दिएका छौं। त्यसैले आफ्नो अल्लाहको निम्ति प्रार्थना गर र बलिदानचढाऊ।”
त्यागको उत्थान
जु अल हज्जामा हिजरीको अन्तिम महिनामा कुर्बानी पर्व मनाइन्छ । यस महिनामा विश्वभरका मुस्लिमहरू साउदी अरबको मक्कामा भेला भएर हज मनाउँछन्। ईद उल अजा पनि यस दिन मनाइन्छ । World Hindu Mandir आफ्नो वेबसाइटमा यो छुट्टीको बारेमा लेखे । वास्तवमा, यो हजको आंशिक भुक्तानी र मुसलमानहरूको भावनाको दिन हो। विश्वभरका मुस्लिमहरूको एउटा समूहले मक्कामा हज्ज प्रदर्शन गर्छ, बाँकी मुसलमानहरूका लागि अन्तरराष्ट्रिय भावनाको दिन बन्छ। इद उल अजाको शाब्दिक अर्थ यस दिन पशुलाई बलि चढाउनु एक प्रकारको प्रतीकात्मक बलिदान हो।
हजरत इब्राहिम र उनको परिवारले गरेको कामलाई हजरत र यससँग सम्बन्धित विधिले प्रतीकात्मक रूपमा दोहोर्याएका छन्। हाजरात इब्राहिमको परिवारमा उनकी पत्नी हाजरा र छोरा इस्माइल थिए। हजरत इब्राहिमको एउटा सपना थियो भन्ने विश्वास गरिन्छ जसमा उनले आफ्नो छोरा इस्माइललाई बलि चढाइरहेका थिए। परमेश् वरले आफ्ना स्वर्गदूतहरूलाई पठाउनुभएको र इस्माइलको सट्टा पशुबलि चढाउन आग्रह गर्नुभएका पुस्तकहरूमा यो कुरा लेखिएको छ । वास्तवमा, अब्राहमबाट खोजिएको वास्तविक बलिदान उनको आफ्नै थियो। अर्थात्, आफैंलाई भुलेर अर्थात् आफ्नो सुख-सुविधा बिर्सेर आफूलाई पूर्णतया मानवता/मानवताको सेवामा समर्पित गर। त्यसपछि तिनले आफ्नो छोरा इस्माइल र आमा हाजरालाई मक्कामा बस्ने निर्णय गरे। तर त्यतिबेला मक्का मरुभूमि मात्र थियो। तिनीहरूलाई मक्कामा बसालिएपछि तिनीहरू आफै पनि मानव सेवाको लागि बाहिर निस्के।
यसरी मरुभूमिमा बसाउन उनी र उनको सम्पूर्ण परिवारको बलिदान थियो । इस्माइल हुर्किएपछि एउटा गाडी (क्याराभान) गुड्यो र इस्माइलले गाडी (क्याराभान) की एक युवतीसँग विवाह गरेको थियो । त्यसपछि एउटा वंशसुरु भयो, जसलाई इतिहासमा इस्माइली अर्थात् भानु इस्माइल भनिन्छ । हजरत मुहम्मद साहिबको जन्म यस वंशमा भएको हो। पहिलो हो, परिवारका वृद्ध सदस्यले स्वार्थभन्दा बाहिर कोर्नुपर्छ र आफूलाई मानव उत्थानमा समर्पित गर्नुपर्छ ।
साभारः विकिपिडिया
Discussion about this post